ماجرای سرداب امام زمان(ع) چیست؟

در هيچ يك از آثار روايى و تاريخى شيعى، نيامده كه حضرت مهدى(عج) در سرداب مقدس زندگى مى ‏كند و در آنجا باقى است و از آنجا نيز ظهور خواهد كرد.

آيا اين ادعا صحيح است كه امام زمان(عج) در سردابي كه محل غيبت ايشان است، باقي مانده و از آنجا ظهور خواهد كرد؟

سرداب مقدس‏
پيش از بيان پاسخ، ابتدا بايد به معرفى سرداب مقدس پرداخت؛ آن گاه درستى يا نادرستى اين ادعا را مورد بررسى قرار داد. بيشتر خانه ‏ها در مناطق گرمسير عراق، از ديرباز تاكنون به جهت رهايى از گرماى سخت و طاقت فرساى خورشيد، داراى سرداب يا زير زمين بوده ‏اند. خانه امام حسن عسكرى«ع» نيز در شهر سامرا داراى چنين زير زمينى بود كه در تاريخ به «سرداب» مشهور شده است. زمانى كه خانه آن حضرت در حلقه محاصره سپاه خليفه عباسى بود و آنان براى دستگيرى فرزندش مهدى(عج) آنجا را درميان گرفته بودند ؛ از سرداب بيرون آمد و از صف آنان عبور كرد و رفت و يا از محل سرداب ناپديد شد و پس از آن غيبت و پنهان شدن آن حضرت آغاز شد. همين سرداب محل زندگى و عبادت سه امام بوده و الان نيز در جوار مرقد امامان گران‏قدر حضرت هادى و عسكرى«ع» در سامرا موجود است. شيعيانى كه براى زيارت آن دو امام، وارد سامرّا مى‏ شوند، بعد از زيارت قبر آن بزرگواران، در محل عبادت آنان نماز خوانده و آنجا را زيارت مى ‏كنند.

تهمت و ادعاى نادرست‏
حضور و مقدّس شمردن اين سرداب از طرف شيعيان، موجب شده كه دشمنان مغرض و كينه جو، تهمت‏ هاى ناروايى را دراين رابطه مطرح كنند؛ از جمله:
1. شيعه قائل است مهدى موعود، بعد از تولدش در سردابى مخفى شده و غيبت خود را از آنجا شروع كرده است. تاكنون نيز در آن سرداب به سر مى‏ برد و ظهورش نيز از همان سرداب خواهد بود!!
2. برخى در كتاب‏هاى خود نوشته ‏اند: اين سرداب، در شهر حلّه عراق است؛ برخى آن را در بغداد و عده‏اى نيز در سامرا دانسته ‏اند!!
3. شيعيان در بامداد هر جمعه، سوار بر مركب‏ها و مسلّح و آماده پيكار، در مقابل درب اين سرداب اجتماع مى ‏كنند و فرياد مى‏ كشند: سالار ما! بيا! بيا! به نقل از: سيد محمد كاظم قزوينى، امام مهدى از ولادت تا ظهور، ص 317 و 318.
پاسخ ‏ها
يك. باور شيعه در مورد سرداب‏

شيعه براى سردابى كه در سامرا است، احترام خاصى قائل است و آنجا را از اماكن مقدسه مى ‏داند و در آنجا به نماز و دعا و زيارت حضرت مهدى(عج) مى ‏پردازد ؛ ولى اين كار نه براى اين است كه امام در آنجا مخفى و پنهان است يا كسى امام را مقيم آنجا مى ‏داند ؛ بلكه براى آن است كه آن محل نواحى آن و حرم عسكريين، منازل و مساكن شريفه و خانه ‏ها و محل ولادت آن حضرت و بروز بعضى از معجزات بوده است و تجديد خاطرات آن اعصار و ياد آن زمان‏هايى است كه امام عصر و پدر و جدّش در آنجا زندگى و عبادت مى‏ كردند و آنجا محل آمد و شد شيعيان و محبّان اهل بيت بوده است.

دو. عدم اعتقاد شيعه به ظهور امام از سرداب‏
در هيچ يك از آثار روايى و تاريخى شيعى، نيامده كه حضرت مهدى(عج) در سرداب مقدس زندگى مى ‏كند و در آنجا باقى است و از آنجا نيز ظهور خواهد كرد!! چنان كه علامه امينى تصريح دارد: …شيعه اعتقاد ندارد كه غيبت امام در سرداب است و خودشان را در سرداب مخفى كرده ‏اند و از همان‏جا نيز ظهور خواهد كرد؛ بلكه اعتقاد شيعه آن است كه او از مكّه معظمه، مقابل خانه خدا ظهور خواهد كرد و آن سرداب تنها خانه امامان در سامرا بوده است؛ اين مسئله ‏اى همگانى است…» الغدير، ج 3، ص 308 و 309..

سه. باور شيعه درباره محل زندگى امام(عج)
به نظر شيعه، حضرت ولى‏ عصر(عج)، همه ساله در مراسم حج شركت مى‏ جويد و قبر اجداد طاهرينش را در مدينه، عراق و طوس زيارت مى‏ كند. پس اساساً شيعه براى حضرت مهدى، محلّ و مكان خاصى قائل نيست تا نوبت به آن رسد كه بگوييم در سرداب است يا غير سرداب؟!

چهار. علت مقدس شمردن سرداب‏
چنان كه گذشت، شيعيان به دلايل مختلف، آنجا را مقدس و محترم مى ‏شمرند، از جمله :
4-1. آنجا محل زندگى و سكونت سه امام معصوم بوده و از وجود مبارك آنان، شرافت و بركت كسب كرده است.
4-2. آنجا محل عبادت و نيايش و تلاوت قرآن آن سه بزرگوار بوده است.
4-3. سرداب، در جوار مرقد دو تن از امامان معصوم قرار دارد و زائران امام هادى و عسكرى«ع»، آنجا را نيز زيارت مى‏ كنند.
4-4. امام زمان(عج) هر سال براى زيارت قبور شريفه پدر، جدّ، مادر و عمه ‏اش، به آنجا تشريف فرما شده است.
4-5. امام زمان(عج) در آن خانه تولّد يافته از آنجا غايب شده است (نه اينكه در آنجا پنهان شده است).
پس شيعيان معتقدند : مقدّس شمردن سرداب، صرفاً به دلايل ياد شده است و اين تقديس، اختصاص به اين مكان ندارد؛ بلكه هر كجا كه مشخصاً محل عبادت يكى از امامان معصوم بوده است، بدان تبرك مى ‏جويند و هر كجا بدانند حتى يك بار و يك لحظه حضرت ولى عصر(عج) ديده شده است آنجا را هم زيارت كرده و بدان تبرك مى‏ جويند (همچون مسجد سهله، مسجد كوفه، مسجد جمكران و…) و هرگز به راز ديگرى در آن معتقد نيستند يوم الخلاص، ج 1، ص 288.
نتيجه آنكه اين گونه افترائات و سخنان صد در صد كذب و نادرست، بر اساس انگيزه دشمنى با شيعه و انحراف از اهل بيت و از سوى دشمنان خاندان رسالت بيان شده است.
عجيب‏تر آن كه به مذهبى كه هزاران نويسنده عالى قدر، آرا و عقايد شان را به صراحت در تأليفات خود نگاشته ‏اند، نسبتى داده مى ‏شود كه در هيچ عصرى احدى از آنها، احتمال آن را نيز مطرح نكرده است! در موضوع غيبت و مهدويت، كتاب‏هاى فراوانى تأليف و خصوصيات آن ذكر شده است ؛ اما در هيچ كتاب و نوشته ‏اى، اثرى از اين افترا نيست! هيچ كس نگفته كه امام در سرداب سامرا مخفى است؛ بلكه روايات و آن همه معجزات و كرامات كه از آن حضرت در غيبت صغرى و كبرى نقل شده و حكايات كسانى كه به حضورش در طول اين مدت مشرف شده‏ اند، همه اين نسبت را تكذيب مى‏ كنند!!
ر.ك: لطف اللَّه صافى گلپايگانى، امامت و مهدويت، ج 2، ص 367.

 منبع:جام