چگونه جهاد با نفس انسان را به سعادت می‌رساند؟
به گزارش جام نیوز، جهاد با نفس یکی از آموزه‌های مهم ادیان توحیدی و همچنین دین اسلام است. از نظر اسلام، انسان در پرتو تربیت نفس و تسلط بر خواسته‌های نفسانی می‌تواند تکامل و سعادت دنیوی و سعادت اخروی که سعادت ابدی است، برسد.
در حقیقت بسیاری از زشتی‌ها و ظلم‌هایی که در جامعه بشری تحقق پیدا می‌کند و عموم انسانها زشتی و بدی آن را می‌فهمند و از آن منتفر هستند، در پرتو پیروی از خواسته‌ها و هواهای نفسانی به وجود می‌آید. در بسیاری از این موارد عقل نادرستی این کار را درک می‌کند ولی ضعف اراده و تسیلم شدن در مقابل هوای نفس موجب به وجود آمدن آنها می‌شود.
باید گفت، تربیت و جهاد با نفس و در نتیجه تسلط بر نفس، بسیاری از مشکلات انسان را حل کرده و انسان را برای پیروی از آنچه برای خود سودمند می‌داند یاری می‌رساند.
برای این مسئله می‌توان مثالهای زیادی زد. مثلا پدری که زود عصبانی می‌شود و یا از عصبانیت فریادش را در خانه بلند می‌کند و می‌داند این رفتارش آرامش را از اعضای خانه می‌برد، یا کسی که زود از حرف دیگران ناراحت می‌شود و بدون تأمل واکنش نشان می‌دهد در حالی که می‌داند از رفتار برایش مشکلاتی ایجاد می‌کند، یا کسی که می‌داند ساعتها نشستن پای تلویزیون عمرش را هدر داده و مانع تحصیلاتش است، اگر این افراد در تهذیب و تربیت نفس برنامه ریزی کرده و می‌توانستند بر نفس خود مسلط باشند و آنرا در راستای منافع خود کنترل کنند زندگی بهتری خواهند داشت.
به دلیل اهمیت جهاد با نفس، امام صادق علیه السلام میفرماید: افضل الجهاد من جاهد نفسه التی بین جنبیه. «بالاترین جهاد در راه خدا، همان مبارزه با نفس خود انسان است که در باطن انسان قرار داشته و سراسر وجود او را اشغال نموده است. (مجالس الصدوق، ص 198)
همچنین از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است: أن النبی (ص) بعث سریّة فلمّا رجعوا قال مرحباً بقوم قضوا الجهاد الأصغر و بقی علیهم الجهاد الأکبر. فقیل یا رسولالله ما الجهاد الأکبر؟ قال: جهاد النفس «پیامبر(ص) گروهی را به جنگ با دشمنان فرستاد و چون برگشتند فرمود: مرحبا به گروهی که جهاد اصغر را انجام دادند و تکلیف جهاد اکبر همچنان بر دوش آنهاست... آنان گفتند: یا رسولالله جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس. (وسایل الشیعه، ج 11، أبواب جهاد النفس، باب 1، ح 1)
حال سئوال این است که چگونه می‌توان با نفس جهاد کرد و آنرا تربیت کرده و بر آن مسلط شد؟ در پاسخی کوتاه باید گفت، یکی از راههایی که اسلام خواست از با آن نفس را تربیت کرده و انسان را بر آن مسلط کند، انجام فرامین و دستورات الهی است. در حقیقت یکی از اهداف دستورات دینی، تربیت نفس و تکامل و تعالی آن است و انسان با عمل درست به دستورات دینی و انجام واجبات و ترک محرمات الهی، نفس را تربیت کرده و بر آن تسلط پیدا می‌کند. و این تبعیت هر چه بیشتر و کامل‌تر باشد تربیت و تسلط نفس از تعالی بیشتری برخوردار خواهد بود.
ناگفته نماند که عرفا برای تسلط کامل بر نفس و تربیت کامل آن، علاوه بر انجام واجبات و ترک محرمات، از دستورات خاصی مانند نماز شب خواندن، قرآن خواندن روزانه و برخی از اعمال مستحبی دیگر بهره می‌بردند.
امید است که با عمل به دستورات الهی در تکامل و تربیت نفس و دست یافتن به سعادت دنیوی و اخروی توفیقات روز افزون برای تمام خوانندگان محترم حاصل شود.