تحدید دایره ارث نبوی به خانه حضرت (ص)/زنان ارث می‌برند اما دختر نه!

 فدک هبه بود؛ بر فرض ارث بودن آن، اینکه پیامبران از خود ارثی نمی‌گذارند، مطرود است، چطور پیامبر (ص) خانه خود را برای همسرانشان به ارث گذاشتند اما برای دختر خود فدک را به ارث نگذاشتند؟!

به مناسبت فرا رسیدن ایام فاطمیه و سالروز شهادت حضرت زهرا (س) در گفتگو با حجت الاسلام محمدمحسن مروجی طبسی، کارشناس ادیان و مذاهب مساله ارث یا هبه بودن فدک را به بحث و بررسی گذاشته ایم که از نظرتان می گذرد:

برخی از افراد ارث بودن فدک را انکار کرده و از سوی دیگر در برابر کسانی که آن را ارث برای حضرت زهرا (س) از جانب پیامبر (ص) می دانند، موضع می گیرند؛ لطفا این مساله را تبیین فرمایید که آیا فدک ارث بود یا هبه؟
فدک و به طور کلی غنائم جنگی که در جنگ ها به دست مسلمانان می آید دو صورت دارد؛ نخست آن که وقتی امت اسلامی به فرماندهی معصوم (ع) و پیامبر (ص) چیزی به دست می آورند، آن اموال متعلق به همه مسلمین است و حاکم شرع باید آن را میان مردم تقسیم کند و به مصالح عامه به مصرف رساند؛ در واقع این اموال جزو بیت المال محسوب می شوند. اما صورت دوم آن است که اگر جنگی پیش رو باشد ولی سپاه مقابل بدون درگیری خود را تسلیم مسلمانان کنند، غنایم از آنِ پیامبر (ص) و معصوم (ع) یا حاکم شرع خواهد بود و او اختیار دارد هر کاری را با آن انجام دهد یعنی می تواند آن را به مصرف شخصی خود برساند یا برای مردم، چرا که حق مسلم اوست.
قضیه فدک نیز به همین صورت بود؛ وقتی یهودیان بدون درگیری خود را تسلیم مسلمانان کردند و فدک به دست پیامبر (ص) افتاد، ایشان طبق حقی که داشتند آن را به دختر خود حضرت زهرا (س) هبه کردند؛ بنابراین طبق منابع تاریخی و روایی فدک ارث نبود بلکه هدیه پیامبر (ص) به دختر خود بود.
 

با فرض اینکه فدک هبه نبوده بلکه ارث پیامبر (ص) برای دختر خود بود، برخی اظهار می کنند که پیامبران برای فرزندان خود ارث نمی گذارند و بنابراین حضرت زهرا (س) حقی در فدک نداشت؛ چطور این مساله را پاسخ می توان داد؟
ببینید، اولا که همان طور که ذکر شد، فدک هبه بود نه ارث؛ دوما بر فرض اینکه بپذیریم فدک هدیه پیامبر (ص) به حضرت زهرا (س) نبود، و ارثی بود که حضرت زهرا (س) به ناحق آن را مطالبه کردند چون پیامبران از خود ارثی نمی گذارند، مساله ای کاملا رد شده است چرا که چطور پیامبر (ص) خانه خود را برای همسرانش به ارث گذاشتند ولی برای دختر خود فدک را به ارث نگذاشتند؟! اگر ارث گذاشتن در سنت پیامبران نیست، پس چرا خانه ایشان به زنان حضرت (ص) رسید؟ از سوی دیگر چه کسی گفته است که پیامبران ارث از خود به جای نمی گذارند. البته این حدیث جعلی که پیامبران از خود ارث به جای نمی گذارند، توسط خلیفه اول ساخته و بیان شد؛ این در حالی است که هیچ یک از صحابه، مسلمانان و بزرگان دین بر این حدیث صحه نگذاشته و آن را نپذیرفتند.
همچین ما آیاتی در قرآن داریم که نشان می دهد پیامبران از خود ارث بر جای می گذارند و بطلان آن ادعا را رد می کند: “وَ إِنِّی خِفْتُ الْمَوالِیَ مِنْ وَرائی‏ وَ کانَتِ امْرَأَتی‏ عاقِراً فَهَبْ لی‏ مِنْ لَدُنْکَ وَلِیًّا5یَرِثُنی‏ وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ وَ اجْعَلْهُ رَبِّ رَضِیًّا؛ من از( پسر عموهایم) پس از درگذشت خویش می ترسم و زن من نازا است. پس مرا از نزد خویش فرزندی عطا کن که از من و از فرزندان یعقوب ارث ببردو پروردگارا او را پسندیده قرار ده.”
“وَوَرِثَ سُلَیْمَانُ دَاوُودَ وَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّیْرِ وَأُوتِینَا مِن کُلِّ شَیْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِینُ؛ و سلیمان وارث داوود شد و گفت: ای مردم! سخن گفتن پرندگان به ما تعلیم داده شد و از هر چیزی به ما ارزانی گشته است، همانا این برتری آشکاری است.”(سوره نمل، آیه 16)
بنابراین طبق این آیات پیامبران نیز هیچ تفاوتی با دیگران نداشته و از خود ارث بر جای می گذارند.
 

مطرح کردن این سخن برای چه بود و غصب فدک با چه هدفی صورت گرفت؟
مساله فدک بهانه ای بود برای مقابله کردن با جریان اصیل اسلامی یعنی امامت و اسلام ناب محمدی پس از رحلت پیامبر (ص)؛ فاطمه زهرا (ص) که سیده نساء عالمین هستند و از نظر فضائل مناقب در عالی ترین مقام هم در این دنیا و هم آن دنیا و کلید گنچ های دنیا بدست ایشان است (طبق روایات) لذا کسی که این مقام را دارد نیازی ندارد که برای مال دنیا بحث کند، مساله در اینجا چیز دیگری است. مساله فدک، مساله غصب خلافت و تجاوز کردن به حقوق اهل بیت (ع) و پیامبر (ص) بود؛ همان طور که زمان امام کاظم (ع) هارون الرشید به ایشان گفت آیا می خواهید فدک را به شما پس دهم و آن حضرت (ع) فرمودند محدوه فدک کل حوزه حکومتی هارون است (یعنی من در واقع مساله باغ فدک نبود، بلکه موضوع امامتی بود که به آن تجاوز شد.
در واقع با غصب فدک، غاصبان آن نشان دادند که ما برای رسیدن به قصد و هدف خود از هیچ کاری اعم از کتک زدن حضرت زهرا(س)، شهادت فرزند ایشان، به آتش کشیدن خانه و … فروگذاری نمی کنیم و در واقع با این عمل هراس افکنی در جامعه کردند.
حال برخی از مسلمانان و وهابیت به جای محکوم کردن غاصبین فدک و دفاع از مظلوم، قصد دارند صورت مساله را از بیخ و بن پاک کرده و اینها تلاش های مذبوحانه ای است که راه به جایی نمی برد و باید اطلاع تاریخی را بالا برد و با وقایع تاریخی کنار آمد.

شبستان