الحوثي ها يك گروه شيعه در شمال يمن در استان صعده هستند كه به بدرالدين حوثي منسوب مي شوند و به حوثي ها نيز معروف هستند و گروه «شباب مومن» نيز ناميده مي شوند. اين گروه پس از اينكه اولين برخوردها با نيروهاي دولتي يمن در سال 2004 پيش آمد معروف شدند ولي در دهه 80 قرن گذشته رشد و نمو يافتند
كالبد شكافي الحوثي ها جنگ نابرابر عليه شيعيان در يمن
اشاره
كشور يمن پس از اتحاد دو بخش شمال و جنوب از سال 1990 تاكنون شاهد بحران هاي پي درپي و بسياري در داخل بوده است. اين بحران ها، حتي در حال حاضر در اين كشور ملموس است كه از جمله آن مي توان به جنبش جدايي طلب در جنوب اين كشور اشاره كرد كه هنوز هم طرفداران آن خواهان جدايي جنوب يمن از دولت مركزي هستند.
علاوه بر اين، كشور يمن با مسائلي از قبيل بيكاري، فقر و بدهي هاي كلان خارجي مواجه است و دولت مركزي يمن به بهانه مبارزه با القاعده، از سال 2002 تاكنون كمك هاي هنگفت نظامي و اقتصادي از عربستان و آمريكا دريافت كرده است.
گرچه طرفداران القاعده در يمن فعال هستند، اما حضور آنها در وقايع و حوادث كشور تأثيرگذار نيست و به بهانه اي براي سركوب مخالفان سياسي دولت تبديل شده است.
به هر حال پس از اينكه دولت يمن ماه گذشته، توافقنامه «دوحه» را كه با شيعيان الحوثي درباره وضعيت استان «صعده» به امضا رسانده بود، ملغي اعلام كرد، بحران اين كشور وارد مرحله تازه اي شد.
گروه الحوثي
الحوثي ها يك گروه شيعه در شمال يمن در استان صعده هستند كه به بدرالدين حوثي منسوب مي شوند و به حوثي ها نيز معروف هستند و گروه «شباب مومن» نيز ناميده مي شوند. اين گروه پس از اينكه اولين برخوردها با نيروهاي دولتي يمن در سال 2004 پيش آمد معروف شدند ولي در دهه 80 قرن گذشته رشد و نمو يافتند.
به هر جهت در سال 1986 تشكيلات اتحاد شباب (جوانان) براي آموزش جوانان طايفه زيديه به دست «صلاح احمد فليته» شكل گرفت و از جمله كساني كه به آموزش مبادرت كردند، «مجدالدين المويدي» و «بدرالدين الحوثي» بودند.
بر اثر اتحاد شمال و جنوب يمن در ماه مه سال 1990 و تعدد احزاب، اتحاد الشباب از يك تشكيلات آموزشي به يك گروه سياسي از طريق تأسيس «حزب الحق» كه نماينده طايفه زيديه بود، تبديل شد.
اين تشكيلات از سال 2002 فعاليت هاي خود را با شعار الله اكبر… مرگ بر آمريكا… مرگ بر اسرائيل… لعنت بر يهود… اسلام پيروز است به عنوان شعارهاي پس از هر نماز رسما آغاز كرد و آنها را نيز تاكنون حفظ كرده است.
به گفته برخي منابع، جلوگيري دولت يمن از اين شعارها در مساجد زيديه يكي از دلايل مهمي بود كه باعث پيدايش درگيري ها بين الحوثي ها و دولت در سال 2004 شد.
در جريان درگيري هاي نخستين بين نيروهاي دولتي يمن و گروه الحوثي در سال 2004 «حسين الحوثي» كه نماينده پارلمان در انتخابات سال 1993 و 1997 بود، رهبري اين گروه را بر عهده گرفت و طي درگيري ها كشته شد.
دولت يمن اين گروه را به داشتن گرايشات فكري شيعه اثني عشري متهم مي كند، اما الحوثي ها خود را شيعه زيدي و در برخي از مسائل و مناسبت ها مانند جشن غدير و عاشورا خود را با شيعيان اثني عشري همسو مي دانند.
گروه الحوثي معتقد است وضعيت فعلي يمن چيزي جز محدود كردن آزادي فعاليت ديني، سياسي و تلاش براي از بين بردن فرهنگ و معتقدات زيدي ها از سوي دولت نيست.
اين گروه به صورت رسمي خواستار فعاليت حزبي، تاسيس دانشگاه و در نظر گرفتن مذهب زيدي به عنوان يك مذهب رسمي در كنار ساير مذاهب از سوي دولت است. اما در مقابل دولت يمن، اين گروه را به تاسيس يك كشور اسلامي و بازگشت به حكومت قبلي زيديه در يمن متهم مي كند.
توافقنامه دوحه
توافقنامه دوحه در سال گذشته ميلادي تحت نظارت امير قطر براي برقراري صلح بين گروه الحوثي (شيعيان صعده) به امضا رسيد و براساس آن هر دو طرف متعهد شدند عمليات نظامي را عليه ديگري متوقف كنند.
به موجب اين توافقنامه، دولت يمن، الحوثي ها را مورد عفو قرار مي دهد و اسيران دو طرف نيز بايستي آزاد شوند. در مقابل گروه الحوثي سلاح هايي را كه از نيروهاي دولتي به غنيمت گرفته است به ارتش يمن بازگرداند.
براساس اين توافقنامه، كنترل استان صعده به عهده دولت مركزي خواهد بود و گروه الحوثي براي فعاليت خود بايستي يك حزب سياسي تاسيس كند.
اين توافقنامه كه پس از پنج دور جنگ خونين بين طرفين و با وساطت دولت قطر به امضا رسيد فقط در مورد تبادل اسيران جنبه اجرايي به خود گرفت و ساير بندهاي آن به اجرا درنيامد.
هر دو طرف درگير در يمن، يكديگر را به نقض آشكار مفاد توافق نامه دوحه متهم مي كنند وگرچه دولت يمن آشكارا پيش از اين توافقنامه را پايان يافته اعلام كرده بود، اما در مقابل محمد عبدالسلام سخنگوي گروه الحوثي اعلام كرد كه اين گروه همچنان به توافقنامه دوحه پايبند است.
افكار و عقايدالحوثي ها
شيعيان زيدي ساكن استان صعده و ديگر مناطق يمن، شيعه پنج امامي هستند و معتقد به امامت زيدبن علي زين العابدين بن حسين(ع) بن علي(ع) هستند.
زيدبن علي گرچه خود را امام نمي داند و به خونخواهي مظلومان عاشورا قيام كرد، اما پيروانش وي را به عنوان امام پنجم مي شناسند و به همين دليل زيديه ناميده مي شوند. زيدبن علي كه فردي بسيار شجاع و اهل علم و دانش بود، در سال 122 هـ.ق در دوران خلافت هشام بن عبدالملك اموي بر ضد حكومت ظلم و جور امويان در كوفه قيام كرد و با جمع كثيري از يارانش به شهادت رسيد.
عقايد خاص زيدبن علي(ع) از جمله قيام و خروج عليه ظالمان در هر شرايطي، امكان امامت بدون برخورداري از علم غيب و عصمت، سبب شد كه علي رغم اينكه خودش مدعي امامت نباشد، اما پيروانش او را امام بدانند و پس از شهادتش در كوفه و عراق، ايران و يمن دست به قيام عليه حكومت هاي وقت بزنند و حكومت هاي زيدي را تشكيل دهند.
«جاروديه»، «سليمانيه» و «صالحيه» از جمله سه فرقه اصلي زيديه است كه از آن فرقه هاي ديگري مانند «هادويه» و «قاسميه» در يمن و «ناصريه» در ايران شكل بگيرد.
از مهم ترين و معروفترين حكومت زيدي ها در ايران كه با آمدن يحيي بن عبدالله به ديلم و بعد از شهادت وي توسط عباسيان، قيام حسين بن علي معروف به داعي كبير در سال 250 هـ.ق شكل گرفت، مي توان اشاره كرد و در تاريخ ايران به حكومت علويان طبرستان معروف است.
يحيي بن حسين رهبر فرقه هادويه در سال 284 هـ.ق در صعده يمن توانست با ترويج مذهب هادويه، حكومت زيدي را تشكيل دهد. حكومت زيدي ها بر يمن به صورت افت و خيز تا استيلاي عثمانيان وجود داشت تا اينكه سقوط عثماني ها، زمينه را براي حاكميت مجدد آنها فراهم كرد و تا سال 1964 حكومت در دست زيدي ها بود تا اينكه در اين سال اعلام جمهوري شد.
بدرالدين الحوثي كه خود يكي از فقهاي زيديه است و 90سال سن دارد پدر حسين الحوثي رهبر سابق الحوثي هاست كه در سال 2004 در نبرد با ارتش يمن كشته شد.
الحوثي ها در واقع بازوي مسلح شيعيان مظلوم استان شيعي نشين صعده هستند كه در برابر تهاجمات دولت مركزي دفاع مي كنند.
زيدي ها در بسياري از اعتقادات با شيعيان اثني عشري مشترك هستند و مراسم عاشورا و جشن هاي الغدير را به طور گسترده برگزار مي كنند.
الحوثي ها و در راس آنها، عبدالملك الحوثي بر اين موضوع تأكيد دارند كه استان شيعه نشين صعده جزئي از خاك يمن است و آنها به هيچ وجه قصد جدايي از آن كشور را ندارند. عبدالملك الحوثي رهبر فعلي الحوثي ها و برادر حسين الحوثي بارها بر اين موضوع تأكيد كرده است كه از سوي هيچ كشوري حتي ايران حمايت نمي شود و خواسته هايي دارد كه دولت مركزي به آن توجه نمي كند.
اختلاف ديدگاه سياسي باحكومت مركزي در مورد آمريكا و اسرائيل، بي توجهي دولت به وضعيت خاص استان صعده و انجام نشدن اقدامات عمراني از جمله مسائلي است كه از سال هاي پس از وحدت يمن تاكنون همواره باعث درگيري الحوثي ها با دولت شده است.
علاوه بر اين، بافت قبيله اي و وضعيت جغرافيايي منطقه به عنوان يك عامل طبيعي باعث شده است كه دولت مركزي يمن نتواند الحوثي ها را به راحتي شكست دهد.
عبدالملك الحوثي رهبر فعلي جنبش الحوثي از لحاظ فكري و فرهنگي به دليل دارا بودن شخصيت قوي، پس از كشته شدن برادرش حسين با وجود برادر بزرگترش يحيي به رهبري اين جنبش برگزيده شد و از سال 2004 تاكنون توانسته است با كمك برخي از همفكران برادرش در شباب المومن، آن را هدايت و رهبري كند.
وي سخنوري بسيار تواناست و از لحاظ سياسي نيز به علم روز مسلح است و با توجه به نفوذ پدرش بدرالدين كه از ائمه مذهب جارودي (فرقه اي از زيديه) است كه احترام و نفوذ زيادي در يمن دارد، توانسته است بهره فراواني ببرد. به گفته مخالفان الحوثي ها، تحولات فكري آنها باعث شده است كه آنها در افكار و عقايد بسياري با شيعه امامي احساس نزديكي كنند و همين موضوع به عنوان نقطه اتهام آنها به عنوان حمايت فكري ايران ناميده مي شود.
بدرالدين الحوثي در كتابي باعنوان «زيديه در يمن» برخلاف عقيده جاري در بين زيديه مبني بر درست بودن خلافت ابوبكر، عثمان و عمر، به مخالفت برخاسته و همين موضوع باعث شد كه بسياري از رهبران زيديه به مخالفت با او برخيزند.
پسرش حسين الحوثي نيز با تأثيرپذيري از افكار پدرش بر موارد مشترك با شيعه دوازده امامي تأكيد كرده بود و اين باعث شد كه دشمنان او را به عنوان كسي كه با پيروان خود به عنوان امام منتظر بيعت كرد مورد دشمني قرار بدهند.
خواسته هاي شيعيان صعده
شيعيان صعده و در رأس آنها الحوثي ها، جنگ فعلي را يك جنگ مذهبي مي دانند كه دولت مركزي يمن بر آنها تحميل كرده است.
به اعتقاد آنها، وقتي دولت علي عبدالله صالح دچار مشكلات و بحران هاي داخلي مي شود، براي اينكه افكار عمومي را از آن بحران منحرف كند به شيوه هاي خشن متوسل مي شود كه جنگ در صعده نمونه اي از آن است.
به اعتقاد الحوثي ها، پايين آمدن قيمت نفت، بحران مالي جهاني و تأثير آن بر اقتصاد يمن، باعث افزايش بيكاري، تورم و گراني در كشور شده است و در كنار آن سوءمديريت حكومت مركزي، خسارت فراواني به استان ها از جمله استان محروم و شيعه نشين صعده وارد كرده است.
اما در مقابل، دولت يمن، حوثي ها را شورشياني مي داند كه مي خواهند حكومت زيديه كه در سال 1964 ساقط شده است را مجدداً احيا كنند.
درحالي كه به اعتقاد سازمان ملل، كشور يمن از جمله كشورهاي فقير در جهان است كه با وجود گذشت بيست سال از اتحاد دو بخش آن، هنوز نتوانسته است برنامه مدون اقتصادي از خود داشته باشد.
تحولات داخلي يمن نيز ادعاهاي الحوثي ها را درمورد بي توجهي و ناتواني دولت در مسائل كشور نشان مي دهد. درحالي كه در سال 1990 به دنبال امضاي توافقنامه سياسي وحدت دو بخش شمالي و جنوبي و تشكيل يك دولت متحد شكل گرفت، با اين وجود هنوز مردم جنوب نسبت به رفتار دوگانه دولت مركزي با خود و ناديده گرفتن حقوق شان، اعتراض دارند و از بركنار شدن هزاران مسئول و سرباز جنوبي در پايان سال 1994 كه تاكنون به سر كارهاي خود بازنگشته اند، ناخرسند هستند.
مخالفت هاي داخلي ضدجنگ
اكثريت مردم يمن به تبليغات دولت براي جنگ با الحوثي ها بي توجهي نشان مي دهند و اين جنگ را نوعي برادركشي و موجب بحراني تر شدن اوضاع در كشور مي دانند.
تظاهرات و اعتراضات مردمي، انتقادات مطبوعات و رسانه هاي گروهي با وجود سانسور شديد خبري، باز هم نتوانسته است از شكل گيري و علني شدن اين مخالفت ها جلوگيري كند.
در اين راستا حتي «علي سالم البيض» معاون سابق علي عبدالله صالح رئيس جمهور كنوني يمن با صدور بيانيه شديداللحني، جنگ فعلي را برادركشي در آن كشور عنوان كرد و از سربازان يمني خواست از جنگيدن بر ضد برادران خود در استان صعده خودداري كنند و به روستاها و شهرهاي محل زندگي خود برگردند.
اين مقام بلندپايه يمني، دولت مركزي را عامل بحراني شدن اوضاع در كشور و آن را در برآورده كردن خواسته هاي مردم ناتوان دانست و گفت: دولت علي عبدالله صالح به جاي پاسخ منطقي و مناسب با خشونت به مردم جواب مي دهد.
همچنين برخي از نمايندگان مجلس نيز تحت تأثير زد و خوردهاي ارتش و الحوثي ها در استان صعده نيز به اتخاذ مواضع سياسي اقدام كرده اند.
«عبدالعزيز جباري» عضو فراكسيون كنگره مردمي در مجلس نمايندگان يمن در گفت وگو با شبكه خبري العالم، در 24آگوست با تأكيد بر اين موضوع كه درگيري كنوني در يمن به نفع هيچ يك از دو طرف نيست از كشته شدن بي هدف هموطنانش ابراز تأسف كرد. وي جنگ فعلي در يمن را يك درگيري سياسي خواند و افزود: تا وقتي كه زمينه تنش و تحريك وجود داشته باشد، درگيري ادامه دارد و اين به معني كشته شدن افراد بيشتر از دو طرف است.
شيخ «سلطان السامعي» يك نماينده پارلمان يمن نيز در گفت وگويي با شبكه خبري العالم، دولت اين كشور را به دامن زدن به آتش جنگ و فتنه هاي مذهبي در يمن از طريق تشديد جنگ عليه حوثي ها در منطقه صعده متهم كرد.
وي تصريح كرد: اين جنگ تاكنون، دوازده هزار كشته، 25هزار زخمي و شمار زيادي آواره و بي خانمان بر جاي گذاشته و موجب تخريب و ويراني حدود پنج هزار خانه و بيش از دو هزار مزرعه شده و هزينه اي بالغ بر 5ميليارد دلار را بر خزانه كشور يمن تحميل كرده است.
جنگ هاي شش گانه
حسين بدرالدين الحوثي در نخستين رويارويي شيعيان با ارتش يمن در 19ژوئيه سال 2004 پس از نبردهاي خونين در منطقه «مران» در استان صعده به محاصره درآمد و در هشتم سپتامبر كشته شد. در اين جنگ بيش از 400 نفر كشته و صدها نفر نيز زخمي شدند و ارتش يمن اعلام كرد كه جسد رهبر الحوثي ها را در كنار ساير اجساد ديگر مبارزان شيعي در غاري در كوه «سلمان» پيدا كرده است.
در اين نبرد كه در كوه «سلمان» در استان صعده روي داد پس از جنگ تن به تن حسين بدرالدين نخستين رهبر ديني و نظامي شيعيان زيدي به اتفاق 30 تن از اعوان و انصارش كشته شد و پس از آن دولت يمن اعلام كرد كه جنگ با گروه الحوثي در استان صعب العبور صعده به پايان رسيده است.
اين درحالي بود كه در اين نبرد، نيروهاي الحوثي بر ارتفاعات و غارهاي منطقه صعده در «شعب سلمان» در رشته كوه مران در شمال يمن اشراف كامل داشتند، اما بمباران هاي سنگين هواپيماهاي يمن و آتشباري سنگين تر توپخانه آنها را در موقعيت دشواري قرار داده بود و در مقابل پيشنهاد دولت مبني بر تسليم شدن يا پذيرفتن مرگ، آنها دومي را انتخاب كردند و به نبرد تن به تن با نيروهاي ارتش پرداختند.
دولت يمن پس از مرگ حسين بدرالدين الحوثي، تصور كرد كه بر شيعيان زيدي ساكن در استان صعده تسلط خواهد يافت و منطقه را از وجود مخالفان دولت پاك كرده است، اما آغاز سلسله نبردهاي بعدي كه موسوم به جنگ دوم ارتش يمن با الحوثي ها شد، اين واقعيت را به سراب تبديل كرد.
جنگ دوم
جنگ دوم ارتش يمن و الحوثي ها در سال 2005آغاز شد و در اين نبرد، پدر حسين الحوثي به نام «بدرالدين الحوثي» رهبري جنگ را برعهده گرفت.
اين نبرد در همان روزهاي آغازين، 23كشته را در صفوف الحوثي ها برجاي گذاشت و به گفته ارتش يمن فقط هشت تن از نيروهاي ارتش و امنيتي كشته شدند درحالي كه نيروهاي دولتي موفق به دستگيري 51نفر شده بودند.
بدرالدين الحوثي، پس از اينكه فرزندش حسين توسط ارتش يمن كشته شد، سكونت در صنعا را رها كرد و به كوهستان هاي صعب العبور صعده عزيمت كرد.
وي كه فقيه و شخص بسيار موجهي ازنظر فقهي و علمي در يمن بود، پيشنهاد دولت براي دريافت حقوق ماهيانه و همراه داشتن 200 محافظ براي تردد در كشور را نپذيرفت و به ميدان نبرد با دولت مركزي در شمال يمن شتافت.
جنگ سوم
اين جنگ به رهبري عبدالملك الحوثي برادر كوچك حسين در دفاع از پايگاه هاي شيعيان زيدي كه از سوي نيروهاي ارتش موردتعرض قرار گرفته بودند، آغاز شد. در اين نبرد، نيروهاي دولتي به بهانه آزادي برخي سربازان ربوده شده به يكي از استحكامات الحوثي ها در ارتفاعات يورش بردند و به ادعاي رسانه هاي دولتي در ابتداي حمله بيش از 80 نفر از آنها كشته شدند.
اين درحالي بود كه تلفات ارتش فقط 27نفر اعلام شد و در روزهاي بعدي نيز دولت به هلاكت 7نفر ديگر كه يكي از آنها داراي درجه سرگردي بود، اعتراف كرد. اما درنهايت اين جنگ، با عقب راندن ارتش يمن از مواضع و استحكامات كوهستاني پايان يافت و عبدالملك الحوثي برادر حسين بدر الدين همچنان به عنوان رهبر محبوب شيعيان زيدي شناخته شد و جنگ هاي چهارم، پنجم و جنگ كنوني عليه ارتش يمن راهدايت كرد.
عبدالملك الحوثي به عنوان يك رهبر سياسي و نظامي از محبوبيت فراواني در بين زيدي ها و يمني ها برخوردار است.
نقش عربستان در سركوب شيعيان يمن
شيعيان استان صعده كه در مجاورت عربستان قرار دارد، بارها و بارها اين كشور را به دخالت در امور داخلي يمن و همكاري با دولت علي عبدالله صالح براي سركوب شيعيان متهم كرده اند.
«يحيي الحوثي» مسئول سياسي جنبش حوثي ها در خارج از يمن در گفت وگويي با شبكه خبري العالم- خبرهاي منابع يمني و مخالفان دولت عربستان درباره مشاركت رياض در حمله به شيعيان را تاييد كرد و گفت: جنگ عليه شيعيان كه از سال 2004ميلادي آغاز شده است، در واقع از سوي عربستان كنترل و هدايت مي شود.
يحيي الحوثي اضافه كرد: در سال 2004 علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن، با كمك عربستان به برادران ما در كوه «حران» حمله كرد و در اين حملات جنگنده هاي عربستان مشاركت داشتند.
شدت اين حملات به اندازه اي بود كه در آن زمان جنبش الحوثي اعلام كرد كه اين حملات از حمله آمريكايي ها به شهر «فلوجه» عراق بسيار شديدتر است.
به گفته يحيي الحوثي، جنگنده هاي عربستان در ارتفاع پايين و پس از ورود به حريم هوايي يمن، اقدام به بمباران سنگين مواضع الحوثي ها، اعم از اماكن مسكوني و اردوگاه پناهندگان كرده اند.
شاهدان عيني نيز از ورود مستقيم عربستان به صحنه نبرد با الحوثي ها خبر مي دهند و به گفته آنها، هواپيماهاي عربستان پس از ورود به آسمان يمن، مناطق مرزي مجاور عربستان را موسوم به «ملاحيظ» بمباران و سپس به پايگاه هاي خود بازگشته اند.
گر چه دولت يمن اين موضوع را تاكنون تكذيب كرده است، اما گروه الحوثي با نمايش يك فيلم ويديوئي از تجهيزات جنگي به دست آمده، عربستان را متهم به دخالت مستقيم در مسائل داخلي يمن كردند.
در يكي از اين فيلم ها، چند دستگاه خودرو متعلق به عربستان به همراه كارت شناسايي افراد اسناد و مداركي كه مربوط به دخالت وهابي ها است به معرض نمايش گذاشته شده است.
همچنين دولت يمن براي فرافكني، طي روزهاي اخير، كشورهاي خارجي را متهم به حمايت از گروه الحوثي كرد.
به علاوه اين منابع خبري طي جنگ ششم ارتش يمن با الحوثي ها، از شروع اين درگيري ها به خواست دولت عربستان خبر دادند و اين كشور، امكان استفاده از پايگاه هاي هوايي براي هواپيماهاي جنگي يمن را براي حمله به الحوثي ها مطرح كردند.
اين در حالي است كه از چندي پيش، جنبش الحوثي ها، نسبت به ادامه مشاركت فعال عربستان در درگيري هاي استان صعده هشدار و اجازه عربستان به استفاده ارتش يمن از خاكش را مداخله در امور داخلي يمن عنوان كرده بود.
الحوثي ها در اين مورد حتي با به نمايش درآوردن فيلم هاي ويدئويي، برخي از تجهيزات نظامي غنيمتي از ارتش يمن و عربستان را به نمايش گذاشتند كه از جمله آنها مي توان به تعدادي از خودروهاي نظامي عربستان اشاره كرد.
حمايت عربستان از رژيم كنوني يمن، به حدي است كه رياض متعهد شده است، هزينه جنگ كنوني عليه الحوثي ها را به شرط عدم توقف تامين كند.
به گفته منابع آگاه در منطقه، عربستان به اين تعهد بسنده نكرد و شاهزاده «مقرن عبدالعزيز» رئيس تشكيلات امنيتي خود را براي تحويل نامه ويژه اي به معمر قذافي رهبر ليبي به يمن اعزام كرد كه در آن از قذافي خواسته شده است كه تعهدات خود را در جريان سفر اخيرش به رياض درباره توقف هرگونه حمايت از گروه الحوثي اجرا كند.
اما به زعم دولت يمن، دخالت كشورهاي خارجي، باعث شده است كه اوضاع به صورت بغرنج كنوني درآيد در حالي كه اين ادعا انداختن توپ در زمين ديگران است.
دولت علي عبدالله صالح علاوه بر ايران، ليبي را به دخالت در امور داخلي يمن متهم مي كند و معتقد است، معمر قذافي مايل است حساب خود را با رژيم پادشاهي عربستان تسويه كند چرا كه رياض از موضع دولت علي عبدالله صالح در برابر حوثي ها سفت و سخت حمايت مي كند، بنابراين پيروزي الحوثي ها مي تواند اركان دولت عربستان سعودي را كه خود به سركوب شيعيان در داخل مبادرت مي كند را به لرزه درآورد.
دولت يمن از اين هم فراتر رفته و قطر را به دليل وساطت در قضيه الحوثي ها، در سال 2008 مقصر مي داند. به عقيده علي عبدالله صالح دولت قطر سال گذشته وقتي ديد كه الحوثي ها در محاصره و موقعيت بسيار بدي قرار گرفتند، اقدام به اين كار براي نجات آنها كرد.
دكتر «احمد يوسف احمد» يك تحليل گر امور يمن در مركز پژوهش هاي امارات مي گويد: مشكل اصلي كه هر تحليل گر در مورد مسائل فعلي يمن با آن روبه روست اين است كه همه ادعاها در مورد دخالت خارجي ها و به خصوص ايران، بر حدس و گمان مبتني است و نه بر شواهد و قرائن محكم و دلايلي خاص در اين مورد ارائه نمي شود.
وي مي گويد: شايد در مورد عراق، لبنان اين اعتقاد وجود داشته باشد كه ايران داراي طرحي براي حمايت از شيعيان در اين كشورها است، اما در مورد قضيه حوثي ها، اين موضوع صدق نمي كند.
اين نويسنده معتقد است: موضوعاتي از قبيل تاثير حسين بدرالدين الحوثي از سيره امام خميني(ره) و الگوبرداري وي از جمهوري اسلامي براي برپايي يك كشور اسلامي در يمن، يا اين موضوع كه عبدالملك الحوثي (رهبر فعلي حوثي ها) اقدام به تدريس تجارب پيروزي انقلاب اسلامي ايران در فصول درسي جوانان زيدي در سال هاي گذشته كرده است، از جمله اتهاماتي است كه دشمنان عليه الحوثي ها عنوان مي كنند.
اما دولت يمن اين موضوع را كتمان مي كند كه به دليل مواضع ضداسرائيلي و آمريكايي شيعيان الحوثي، آمريكا، اسرائيل و كشورهاي غربي صنعا را در منگنه قرار داده بودند كه دست به يك اقدام نظامي عليه اين شورشيان بزند.
الحوثي ها هنوز هم به شعارهاي خود بر ضد آمريكا و اسرائيل وفادار هستند و يكي از اختلافات سياسي خود با دولت را همكاري دولت علي عبدالله صالح با آمريكا كه از اسرائيل حمايت مي كنند، اعلام كرده اند.
دولت يمن معتقد است داشتن روابط نزديك با آمريكا به معني همپيماني و دنباله روي از سياست آن كشور نيست، اما در واقع تهاجم گسترده وي با همكاري عربستان به شيعيان استان صعده خلاف اين ادعا را به اثبات رساند. اين نويسنده اتهامات عليه ايران را ساخته و پرداخته دولت يمن و رژيم عربستان مي داند.
موضوعاتي از قبيل دخالت ايران، بارها و بارها از سوي مسئولان و دولتمردان يمني به عنوان دخالت بيگانگان در مسائل يمن عنوان شده است اما دولت عبدالله صالح تاكنون نتوانسته است آن را به اثبات برساند.
نويسنده در مقاله خود نتيجه گيري مي كند، كه بايد به جاي اينكه انگشت اتهام به سوي بيگانگان نشانه گيري كنيم، به علل و عوامل پيدايش بحران در يمن بپردازيم.
ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه كساني كه به وضعيت جغرافيايي و محلي استان صعده آشنايي دارند بر اين موضوع واقفند، كه در بازارهاي آن قيمت نارنجك از بهاي نان هم ارزان تر است تا چه رسد كه از خارج به آن سلاح وارد كرد.
حزب الله لبنان يكي ديگر از گروه هايي است كه دولت يمن آن را متهم به دخالت در امور داخلي يمن مي كند و در اين مورد علي عبدالله صالح رئيس جمهور يمن در گفت و گو با روزنامه «الحيات» چاپ لندن گفت؛ گروه الحوثي ها در يمن، توسط حزب الله آموزش ديده اند و از حمايت آن برخوردار هستند.
وي كه دليل قاطعي در اين مورد ندارد مي افزايد: احتمال دارد كمك هاي حزب الله به الحوثي ها، توسط رهبري اين حزب انجام نشده باشد، بلكه از سوي عناصر وابسته به اين حزب صورت گرفته باشد.
علي عبدالله صالح افزود: آنچه را كه من مي دانم، گروه الحوثي در يمن، ساختن بمب و ديگر وسايل جنگي را از عناصر و متخصصان با تجربه وابسته به حزب الله آموخته اند و شماري از افراد گروه الحوثي براي آموزش به لبنان سفر كرده اند.
اما اين رئيس جمهور كهنه كار وابسته به غرب، هيچ دليل واضح و قابل قبولي براي ارائه شدن به افكار عمومي نمي دهد و سخنان خود را بر حدس و گمان مبتني مي كند.
همچنين مدارك و اسناد نظامي با آرم دولت عربستان و كارت هاي شناسايي و گواهينامه برخي از نظاميان عربستاني، شاهدي بر دخالت مستقيم رياض در جنگ عليه شيعيان يمن است.
الحوثي ها،ادعاي دولت يمن مبني بر همكاري با تجزيه طلبان را رد كردند و اعلام كردند كه شيعيان زيدي و در راس آنها مبارزان استان صعده جزئي از كشور بزرگ يمن هستند.
«يحيي الحوثي» سخنگوي جنبش در عين حال تاكيد كرد: اگر بين ما و برادران جنوبي در اين جنگ همكاري و هماهنگي وجود داشت، در اين صورت ما، شاهد يك شورش گسترده در يمن بوديم، در حالي كه موضوع اين طور نيست و برادران ما در جنوب داراي خواسته هاي قانوني هستند، اما علي عبدالله صالح رئيس جمهور از تعاطي با آنها خودداري مي كند و آنها را مجبور به دست بردن به سلاح كرده است و من تاكيد مي كنم كه هيچ گونه همكاري و تعامل با يكديگر نداريم.
الحوثي ها با رد ادعاي دريافت سلاح و كمك هاي نظامي از سوي كشورهاي خارجي اعلام كردند: در حالي كه استان صعده در مجاورت مرزهاي عربستان از سوي اين كشور به شدت در محاصره قرار دارد و نيروهاي دولت يمن نيز از شمال آن را محاصره كرده اند، چگونه مي شود به منطقه سلاح وارد كرد و اين ادعاها از سوي علي عبدالله صالح رئيس جمهور، چيزي جز مصرف تبليغات داخلي ندارد.
آنها دولت يمن را متهم كردند كه براي سركوب شيعيان از خلبان هاي بعثي استفاده مي كنند و در اين مورد شخصا نام دو خلبان بعثي را نيز اعلام كرده اند. دولت يمن علاوه بر راه انداختن تبليغات مخرب، قبايل اطراف استان صعده را با در اختيار گذاشتن پول و سلاح براي جنگيدن با الحوثي ها تطميع و به منطقه نبرد گسيل كرده است، كه در اين مورد مي توان به قبيله «دهم» به طور مشخص اشاره كرد.
علاوه بر آن گزارش منابع خبري حكايت از بسيج قبايل استان هاي عمران، مارب و الجوف از سوي دولت مركزي بر ضد الحوثي ها در چند روز گذشته دارد.
سايت «المصدر انلاين» اعلام كرد كه تعدادي از شيوخ قبايل يمن، چراغ سبز دولت را براي نبرد عليه الحوثي ها دريافت كرده اند.
يمن و خطرات جنگ
درگيري هاي نظامي بين نيروهاي دولتي و الحوثي ها، در استان صعده، احتمال يك جنگ گسترده و ويرانگر را در يمن به وجود آورده است، اين درحالي است كه يمن اكنون با مشكلات و بحران هاي مختلفي روبه رو است كه نشان دهنده اختلافات شديد دولت و مخالفان علي عبدالله صالح در شمال و افزايش نفوذجدايي طلبان در جنوب است.
با اين وصف، آغاز درگيري ها در صعده كه به يك جنگ گسترده تبديل شده است، مي تواند براي كشور يمن خطرناك باشد و به ايجاد بحراني در منطقه منجر شود. طرفين درگير در اين جنگ بايد با خويشتنداري و جلوگيري از جنگ، فورا عمليات نظامي خود را پايان دهند و براي جلوگيري از آشوب وارد گفت وگوهاي صلح شوند.
آنچه كه اكنون در استان صعده در جريان است، افزايش يك جنگ گسترده را نويد مي دهد و غيرقابل قبول و براي استقرار آرامش و امنيت در يمن خطرناك و نشان دهنده اين موضوع است كه دوطرف در يافتن راه حل هايي به جز جنگ براي رسيدن به اهداف خود، جدي نيستند و تنها راه حل را دست بردن به سلاح مي دانند. جنگ فعلي در يمن قابل قبول نيست و طرفين بايستي راه حل هايي غير از جنگ را پي گيري كنند چرا كه دو طرف قبلا در اين باره توافقنامه اي را به امضا رسانده و به آن متعهد شده اند.
يمني ها اعم از دولت و الحوثي ها بايد اين موضوع را درك كنند كه درگيري هاي فعلي در استان صعده به مصلحت كشورشان نيست و دوطرف از آن سودي نخواهند برد، بلكه اثرات آن در آينده بر طرفين مصيبت بار خواهد بود.
دولت يمن بايد به مسئوليت خود در مقابل شهروندان عمل كند و از فرو غلتيدن در يك جنگ گسترده با الحوثي ها جلوگيري كند. خطر افزايش عمليات نظامي در استان صعده فقط مربوط به يمن نخواهد بود، بلكه نشان دهنده اوضاع خطرناك در اين كشور به علت اختلافات دولت با شورشيان در نتيجه تحولات در جنوب است.
به نظر مي رسد بهترين راه حل براي اين بحران توقف فوري جنگ و گفت وگوهاي جدي صلح است كه به حل بحران كنوني منجر خواهد شد، تا دشمنان نتوانند از اوضاع پيش آمده بهره ببرند.
يمني ها بايد اين را درك كنند كه خويشتنداري، فرصت پيش آمده براي بهره برداري دشمنان را در اين كشور از بين خواهد برد. آنها بايد با تمسك به توافقنامه دوحه جنگ را پايان دهند، چرا كه تنها كسي كه در اين ميان متضرر خواهد شد شهروند يمني است كه ساكن استان صعده، جنوب يا هر جاي آن است.
گفت وگوهاي صلح پس از توقف فوري جنگ، مسلما به يك آتش بس طولاني مدت منجر خواهد شد كه به طرفين اين فرصت را خواهد داد كه صلح پايدار را به وجود آورند.
